Waarom noemen we dyslexie eigenlijk niet gewoon: "SLIM" ?

Dyslexie. Alleen het woord is al lastig genoeg om te schrijven. Ironisch, toch? Helemaal voor mensen die juist moeite hebben met lezen en schrijven.

Waarom kiezen we dan zo’n ingewikkeld woord? Waarom niet gewoon: “SLIM”? Want dat zijn mensen met dyslexie vaak: slim, creatief, en oplossingsgericht. Alleen hun brein werkt net even anders.

In deze Blogpost leest u over dyslexie, analfabetisme en andere vormen van lees- en schrijfmoeilijkheden. Wat zijn de verschillen? Wat zijn de oorzaken? En wat kunt u er zelf tegen doen of juist niet?

Bent u zelf dyslectisch maar houdt u nou juist heel erg van schrijven? Of kent u iemand met dyslexie die dat graag wil? Dan bent u bij ons welkom als Gastblogger! Hm, ik als Gastblogger? Ja, u of degene die u kent! Lees hier waarom.

🧠 Dyslexie – Slim brein, maar een andere route

Dyslexie is een van de meest voorkomende leerstoornissen, en toch wordt het vaak verkeerd begrepen. Veel mensen denken bij dyslexie aan “foutjes maken in spelling” of “langzaam lezen”, maar het gaat veel dieper dan dat. Dyslexie is geen gebrek aan intelligentie, integendeel. Mensen met dyslexie hebben vaak een bijzonder scherp inzicht, een sterk visueel geheugen en een creatieve manier van denken. Hun brein werkt anders, niet minder.

Hoeveel mensen hebben dyslexie in Nederland?

Volgens meerdere bronnen heeft ongeveer 4% van de Nederlandse bevolking dyslexie2. Dat komt neer op zo’n 680.000 mensen, uitgaande van een bevolking van ruim 17 miljoen. Bij kinderen ligt het percentage iets hoger: tussen de 3% en 5% van de leerlingen wordt als dyslectisch gediagnosticeerd.

Let op: door verschillen in diagnosecriteria en onderwijsbeleid kan dit cijfer variëren. Sommige experts stellen dat het aantal diagnoses soms te ruim wordt gesteld, terwijl anderen juist pleiten voor betere herkenning en ondersteuning.

Wat is dyslexie precies?

Dyslexie is een neurobiologische stoornis die invloed heeft op de verwerking van taal. Het gaat om moeite met het herkennen van klanken, het koppelen van letters aan geluiden, en het automatiseren van lezen en schrijven. Dit betekent dat iemand met dyslexie vaak meer tijd nodig heeft om woorden te ontcijferen, zinnen te begrijpen of teksten te schrijven, zelfs als die persoon de inhoud perfect begrijpt.

Het is belangrijk om te beseffen dat dyslexie niet “overgaat” met oefenen. Het is geen kwestie van luiheid of gebrek aan inzet. Het is een andere manier van informatie verwerken, die vraagt om een andere aanpak.

Hoe ontstaat dyslexie?

De oorzaken van dyslexie zijn grotendeels erfelijk en neurologisch. Het komt vaak voor in families, en hersenscans laten zien dat bepaalde taalgebieden in het brein anders functioneren bij mensen met dyslexie. Er is dus niets mis met motivatie of intelligentie, het zit hem in de bedrading van het brein.

Soms wordt dyslexie pas laat ontdekt, bijvoorbeeld bij volwassenen die altijd hebben gedacht dat ze “gewoon slecht waren in taal”. Dat kan leiden tot onzekerheid, faalangst of zelfs vermijding van situaties waarin lezen of schrijven nodig is.

Wat kunt u doen als u dyslectisch bent?

Gelukkig zijn er steeds meer hulpmiddelen en strategieën beschikbaar om met dyslexie om te gaan:

• Digitale ondersteuning: Denk aan voorleesapps, spraak-naar-tekstsoftware, en spellingcontrole. Deze tools maken het leven een stuk makkelijker.
• Extra tijd en rust: Bij toetsen, sollicitaties of administratieve taken kan extra tijd een wereld van verschil maken.
• Visueel leren: Mensen met dyslexie zijn vaak sterk in visueel denken. Gebruik schema’s, mindmaps en afbeeldingen om informatie beter te verwerken.
• Focus op talenten: Dyslectische mensen zijn vaak creatief, strategisch en goed in het zien van verbanden. Die kwaliteiten verdienen aandacht en waardering.

Wat kunt u beter niet doen?

• Zichzelf vergelijken met anderen: Iedereen leert op zijn eigen manier. Het tempo van een ander zegt niets over uw potentieel.
• Zich schamen of verstoppen: Dyslexie is geen zwakte, maar een andere sterkte. Door open te zijn, ontstaat er ruimte voor begrip en ondersteuning.
• Alles alleen willen oplossen: Hulp vragen is geen teken van falen, maar van kracht.

Waarom “SLIM” een betere naam zou zijn

Het woord “dyslexie” is voor veel mensen die geen dyslexie hebben al moeilijk te schrijven, ironisch genoeg zelfs voor mensen die er zelf professioneel mee te maken hebben. Waarom kiezen we dan zo’n ingewikkeld woord? Waarom niet gewoon “SLIM”? Want dat zijn mensen met dyslexie vaak: slim, creatief, en vindingrijk. Ze denken buiten de gebaande paden, zien oplossingen waar anderen vastlopen, en hebben vaak een bijzonder talent voor beeld, muziek, techniek of verhalen.

Door dyslexie te hernoemen naar iets positiefs, zouden we het stigma kunnen doorbreken. Want het is niet de beperking die telt, maar de manier waarop iemand ermee omgaat.

📚 Analfabetisme – Als lezen nooit is geleerd

Analfabetisme is iets anders dan dyslexie, analfabetisme betekent dat iemand niet (goed) kan lezen of schrijven, vaak omdat die kans nooit is geboden. In Nederland komt dit nog steeds voor, vooral onder ouderen of mensen met een migratieachtergrond.

Hoeveel mensen zijn analfabeet of laaggeletterd?

In Nederland zijn ongeveer 3 miljoen mensen tussen de 16 en 75 jaar laaggeletterd. Dat betekent dat ze moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Dit is niet hetzelfde als volledige analfabetisme (helemaal niet kunnen lezen of schrijven), maar het belemmert wel dagelijkse taken zoals het begrijpen van brieven, formulieren of instructies.

Onderverdeling van deze groep:

• Een deel is in Nederland geboren en heeft onvoldoende taalvaardigheid ontwikkeld.
• Een ander deel bestaat uit mensen met een migratieachtergrond die Nederlands niet als moedertaal hebben.
• Ouderen lopen extra risico op taalverval na pensionering

Mogelijke oorzaken:

• Geen toegang tot onderwijs.
• Taalachterstand door migratie.
• Schaamte of sociale isolatie.

Wat kunt u doen?

• Cursussen volgen via bibliotheken of taalaanbieders.
• Oefenen met eenvoudige teksten en digitale tools.
• Hulp vragen zonder schaamte, u bent niet de enige.

Wat kunt u beter niet doen?

• Denken dat het “te laat” is om te leren.
• Zichzelf als dom bestempelen.

Taalvaardigheid is te leren — Op elke leeftijd

Wat uw achtergrond ook is, en hoe oud u ook bent: het is nooit te laat om te leren lezen en schrijven. Elke stap telt. Of u nu begint met het lezen van korte zinnen, oefent met een app, of zich aanmeldt voor een cursus, u investeert in uzelf. En dat verdient respect.

Laaggeletterdheid is geen persoonlijk falen, maar een maatschappelijk vraagstuk. Door hulp te zoeken, door te oefenen, en vooral door uzelf niet te veroordelen, zet u een krachtige stap richting zelfstandigheid en zelfvertrouwen.

Want taal is niet alleen een middel om te communiceren, het is een sleutel tot meedoen. En die sleutel ligt binnen handbereik.

🧩 Andere lees- en schrijfmoeilijkheden

Naast dyslexie en analfabetisme zijn er nog andere vormen van taalproblemen die vaak over het hoofd worden gezien, maar net zo belangrijk zijn om te begrijpen. Over die onderwerpen zullen we later ook nog uitgebreidere Blogposts schrijven! Dan hebben we het over de volgende vormen:

🧮 Dyscalculie: Als cijfers dansen op het papier

Dyscalculie is een leerstoornis waarbij iemand moeite heeft met rekenen en het begrijpen van getallen. Het is vergelijkbaar met dyslexie, maar dan op het gebied van cijfers. Mensen met dyscalculie kunnen moeite hebben met klokkijken, hoofdrekenen of het inschatten van hoeveelheden. De oorzaak ligt vaak in neurologische verschillen in de hersenen. Wat helpt? Visuele hulpmiddelen, extra uitleg en geduld. En vooral: erkenning dat het niets met domheid te maken heeft.

📖 Functioneel analfabetisme: Lezen zonder begrijpen

Bij functioneel analfabetisme kan iemand technisch wel lezen, maar begrijpt diegene niet goed wat er staat. Dit komt vaak voor bij mensen die weinig hebben geoefend met lezen of die onderwijs hebben gevolgd waarin begrijpend lezen weinig aandacht kreeg. Het gevolg? Moeite met formulieren, brieven of instructies. Gelukkig is er veel aan te doen: oefenen met begrijpelijke teksten, leren in context en vooral niet opgeven.

🗣️ Afasie: Als taal plots verdwijnt

Afasie is een taalstoornis die ontstaat door hersenletsel, bijvoorbeeld na een beroerte of ongeluk. Mensen met afasie kunnen moeite hebben met spreken, lezen, schrijven of begrijpen. Het is geen kwestie van vergeten, maar van beschadigde taalcentra in de hersenen. Logopedie kan veel betekenen, net als visuele ondersteuning en geduld van de omgeving.

⚡ AD(H)D en taal: Als concentratie alles kleurt

Mensen met AD(H)D kunnen moeite hebben met lezen en schrijven, niet door een taalstoornis, maar door concentratieproblemen. Lange teksten, instructies of stilzitten kunnen een uitdaging zijn. Wat helpt? Structuur, korte en duidelijke teksten, pauzes en een omgeving die meebeweegt. Hun brein werkt snel en creatief — het vraagt alleen een andere aanpak.

🧪 Is er een gratis online dyslexietest voor volwassenen?

Twijfelt u of u mogelijk dyslectisch bent? Er zijn op dit moment helaas geen betrouwbare Nederlandstalige online screenings beschikbaar die u een eerste indicatie kunnen geven.

Heeft u een vermoeden van dyslexie? Dan is het verstandig om contact op te nemen met een specialist, zoals een orthopedagoog of logopedist. Alleen een professioneel onderzoek kan een officiële diagnose stellen.

🧪 Is er een gratis online dyslexietests voor ouders van kinderen?

Heeft u het vermoeden dat uw kind moeite heeft met lezen, schrijven of het herkennen van letters?

Er zijn betrouwbare Nederlandstalige online screenings beschikbaar die u als ouder gratis kunt invullen. Deze tests geven een eerste indicatie van mogelijke dyslexie, maar vormen geen officiële diagnose!

• H&G Onderwijs – Online dyslexietest voor kinderen https://www.hgonderwijs.nl/dyslexie/online-dyslexie-test-voor-kinderen 

Een korte vragenlijst van 12 vragen, geschikt voor kinderen vanaf 7 jaar. U ontvangt direct advies over een mogelijke aanmelding voor dyslexieonderzoek.

Let op: alleen een specialist, zoals een orthopedagoog of GZ-psycholoog, kan een officiële diagnose stellen. Deze online tests zijn bedoeld als eerste stap richting duidelijkheid en ondersteuning.

💡 Waarom we dit onderwerp belangrijk vinden

U bent niet alleen. Of u nu zelf worstelt met taal, iemand kent die dat doet, of gewoon meer begrip wilt tonen, dit raakt ons allemaal. Taal is een brug, geen muur. En als die brug moeilijk te bouwen is, dan zijn er altijd manieren om hem samen te leggen.

Citaat om te onthouden: Cursussen, hulpmiddelen en begrip maken het verschil. “Slim” zit niet in spelling, maar in hoe u met uitdagingen omgaat.

TeamMinimasite

Meer Informatie, Tips en Aanbiedingen om uw leven wat makkelijker en/of leuker te maken?

Scroll naar boven, of klik helemaal onderaan op Top en kijk in het menu bij: Nuttige Tips, Handige linkjes, Gratis producten of Aanbiedingen en kijk of er iets bij staat waar u wellicht ook iets aan heeft!

Ontvang Gratis onze maandelijkse Nieuwsbrief

Meld u aan voor de Nieuwsbrief en ontvang minimaal één keer per maand gratis een gevarieerde nieuwsbrief met leuke weetjes, handige tips en speciale aanbiedingen. U kunt de nieuwsbrief via de link in de nieuwsbrief op elk moment weer afzeggen.